De BOB Heuvelland in Vlaanderen, waarschijnlijk bij velen in de wijnwereld (nog) niet echt bekend. Ligt ook helemaal aan westkant en tegen de Franse grens van België, dus voor ons Hollanders best een stukkie rijden. Maar dat is het zeker waard.
Wij, mijn vrouw en ik, gingen erheen om de Entre Deux Monts Wine Trail te rennen. Maar een onderzoekje naar de wijnen en bezoekje aan een wijndomein hoort er natuurlijk bij (voor mij). In de wijnblog het verslag daarvan.
Na een lange autorit over saaie snelwegen met veel files en weinig inspirerende uitzichten reden we uiteindelijk het Vlaamse Heuvelland binnen. Oude dorpjes en smalle betonnen weggetjes. Reed niet door, maar heeft wel z’n charme. En het viel ook op hoe aan de randen van de plaatsjes veel vrijstaande nieuwbouw met hier en daar ook accommodaties verschenen. Dit gaf me duidelijk het beeld dat deze regio in opkomst is.
BOB Heuvelland
Dit wijngebied, met de beschermde oorsprongbenaming (BOB) Heuvelland kent zo’n 60ha wijngaarden. De grootste wijnboer is Entre Deux Monts met inmiddels 24ha. Van hieruit werd ook de wijntrail door trailrun.be georganiseerd. De BOB erkenning is verkregen in 2005, en daarmee is het nu één van zeven BOB’s die België rijk is. Waarbij er vijf regiospecifieke BOB’s zijn, en twee BOBs voor mousserende wijnen (uit resp Vlaanderen en Walonië). Zie https://www.belgischewijnbouwers.be/ voor een overzicht(skaartje).
De appellatie BOB Heuvelland bestaat uit de 9 gemeenten die gefuseerd zijn tot Heuvelland, o.a. Westouter behoort hiertoe. Percelen in naburige gemeenten, maar die aanvang nemen binnen de gemeenten van de appellatie mogen ook wijnen met de BOB Heuvelland produceren.
De wijnen zijn droog en wit, rood of rosé van kleur. Mousserende wijnen vallen niet binnen deze BOB maar onder de BOB Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn.
In de BOB Heuvelland zijn 12 witte en 11 blauwe druivenrassen zijn toegestaan, waarvan 4 hybriden. Dit zijn de druivenvariëteiten wit: auxerrois, chardonnay, johanniter, kerner, müller-thurgau, pinot blanc, pinot gris, phoenix, sauvignon blanc, siegerrebe, solaris en souvignier gris. De blauwe druivenvariëteiten: acolon, cabernet cortis, cabernet dorsa, dornfelder, gamay, pinot meunier, pinot noir, regent, rondo, syrah, zweigelt.
Het Heuvelland heeft een arme zure zand – leembodem met een heel goede drainage dankzij de ijzerzandsteen in de bodem en een diepe grondwatertafel.
Klimaat kent duidelijke invloed van Noordzee, dus weinig vorstgevaar in het voorjaar. Dat bleek ook toen ik vroeg naar de vorstschade eerder dit voorjaar. “Nee joh, daar hadden ze in Belgische Limburg flink last, wij hier nimmer”, was het stellige antwoord daarop.
De wijngaarden liggen vnl. op de zuidhellingen van de vele heuvels, zoals de Monteberg, Kemmelberg, Rodeberg, Zwarteberg en Scherpenberg
Wijndomein d’HelleKapelle
Bij aankomst in het Heuvelland bezochten we direct het wijngoed d’Hellekapelle.
De naam van dit wijngoed (Hellekapelle) betekent vlinder in een oud lokaal dialect. Daarmee zijn ook alle wijnen vernoemd naar een vlinder. Er staan momenteel (2024) 11.500 stokken aangeplant, voornamelijk pinot noir, chardonnay eb auxerrois, en een kleiner aandeel dunkerfelder. De dornfelderdruiven worden aangekocht van andere percelen uit het Heuvelland, waarbij d’Hellekapelle de druiven zelf oogst om de kwaliteit te waarborgen. Alle druiven worden met de hand geplukt.
Tijdens een korte rondleiding bleek in wijngaard dat de groei dit koude voorjaar beduidend achterligt. Normaal is begin juni al de eerste bloei te zien, dit duurt dit jaar nog wel even als ik de minitrosjes in wording bekeek.
In de vinificatieruimte zagen we hoe diam3 en diam5 kurken voor resp. wit en rode wijn gebruikt worden, en hoe onder een groot zwart dekzijl de mousserende wijnen hun tweede vergisting aan het ondergaan zijn. Dit laatste met daaronder ook een hete lucht kacheltje om de temperatuur op juiste waarde te bregen om deze tweede vergisting te laten geschieden, want niet alleen buiten maar ook in de vinificatieloods was het nog te koud dit voorjaar. Hierna zagen we de prachtige vatenkelder onder het nieuw aangebouwde pand. Hier en daar moest deze kelder – voor bezoekers – nog mooier gemaakt worden, werd ons verteld, maar toch waren we al onder de indruk. Daarna naar de bovenverdieping waar een prachtige bar/proefruimte gerealiseerd is in dit nieuwe gebouw. We proefden daar verscheidene wijnen.
- Papillon 2021, 50% CH en 50% AUX, Methode traditionelle, 2 jr sur latte, brut nature. Mooie zachte mouse. Appel, citrus, brioche.
- Zilveroogje 2023, 100% AUX. RVS, koude schilinweking 12u. Appel, peer. Frisse wijn.
- Koolwitje 2023, Blanc de Noir van PN. RVS. Rode appel, peer, citrus.
- Atalanta 2022, 60% CH en 40% AUX, 9mnd houtrijping op FR eiken. Hout, vanille, noten, gedroogde perzik. Subtiel, mist net iets (fris) fruit.
- Eiken Page 2022, 100% CH. Vergist op RVS, gerijpt op FR eiken uit Champagne en Bourgogne (Marsannay). Mooi CH in Bourgogne stijl. Vanille, hout, perzik, boter.
- Oranjetipje 2023, 100% dornfelder, rosé d.m.v direct pressure maar toch diepe keur door dornfelder druif, RVS. Granaatappel, kruidig. Afdronk wat kort, maar fruitige erin doet je wel direct naar volgende slok verlangen.
- Primeur 2023, 100% dornfelder, maceration semi-carbonique gemaakt, komt ook 3e donderdag van november op de markt. Rode bes, lactisch, kruidig, zure kers.
- Casu 2021, 100% PN, van afloopwijn, 12mnd FR eiken. Mooi koel klimaat stijl PN, rode bes, aards.
- Casu 2022, 100% PN, van afloopwijn, 12mnd FR eiken van verschillende vaten. Duidelijk warmer jaar. Rode kers en meer complexiteit dan 2021. Mijn favoriet!
- Roesje 2022, 50% PN en 50% dunkerfelder, 4 mnd FR eiken, wordt gemaakt van de perswijn van de PN (de afloopwijn voor de Casu, zie hierboven). Krachtigste wijn van domein, vooral zwart fruit, bosvruchten.
De dunkerfelder is een kruising tussen de blauwe portugieser en de teinturie du cher en is ook een teinturier. Die op internet en in WineGrapes van Jancis Robinson toch echt dunkelfelder genoemd wordt. Maar dit zag ik pas later, dus heb ik niet nagevraagd, maar zal ongetwijfeld iets met zijn kleur te maken hebben: als teiturier geeft het wijnen met een intense donkere rode kleur.
Ook produceren ze er Picon, een aperitief gemaakt van eigen wijn. Een picon wordt gemaakt van gedroogde sinaasappelschillen geweekt in een alcoholoplossing. Ik heb deze troebel rode substantie niet geproefd, dus kan er niets meer over melden hier.
Entre Deux Monts (Wine Trail)
Op de zondag wachtte de 20km wine trail, met de vele regen een oprechte trailrun met veel modder over lokale landwegen en door wijngaarden. Start en finish op wijndomein Entre Deux Monts.
Bezien de vele bezoekers aldaar dat weekend (op zaterdag was er de zgn. WineWalk), was een rondleiding/proeverij bezoek niet mogelijk. Maar de omvang en ambiance van het wijngoed gaf al wel aan dat dit de grootste van het Heuvelland was. Met 24ha wijngaarden op de rodeberg en zwarteberg pal op grens met Frankrijk gelegen.
Na de trail werden er drie wijnen aangeboden:
- Wiscoutre Rosé 2022, CH, AUX en acelon, mousserend, methode traditionelle, 15mnd sur latte, dosage 6-8g/l. Leuke maar weinig bijzondere bubbel. Mist complexiteit.
- Rosé Arneis 2023, acelon en PN, RVS, korte maceratie. Framboos, aarbei en beetje aardse van de PN. Goede rosé.
- Quatre Cépages 2023, CH, AUX, PN en meunier, zachte persing, RVS. Mineraal, wit fruit. Hele goede wijn.
De acelon druif is een kruising van de blauwe lemberger en de dornfelder, en had ik nog niet eerder in het glas gehad. Maar gezien zijn donkere kleur denk ik dat het aandeel in deze rosés ook beperkt zal zijn.
Samengevat
Het Heuvelland is een interessant (wijn)gebied om eens te bezoeken. In opkomst, met veel overnachtingsmogelijkheden. Tip: wij sliepen in Casa Marit, een heel mooi vakantiehuisje in Westouter.
De wijndomeinen stellen zich ook steeds meer in/open voor (spontane) bezoekjes, rondleidingen en degustaties. Dus dat biedst mogelijkheden voor meer bezoekjes dan ik gemaakt heb.
Geleerde wijnfeiten
- Rosé d.m.v. pressure direct is niet alleen maar zo licht als die uit de Provence. Dat ligt aan de druif.
- Van alles over de tot nu toe voor mij onbekende BOB Heuvelland (zie hierboven)
- Over de acelon en dunkelfelder druivenrassen; en dat de tweede aldaar dunkerfelder genoemd wordt.
- Dat er voor mousserende wijnen er 2 aparte BOBs in België bestaan: eentje voor Vlaamse en eentje voor Waalse mousserende wijn.
Meer informatie/bronvermelding
- https://perswijn.nl/2020/11/11/bob-heuvelland-en-de-bijzondere-opbloei-van-wijnbouw-in-de-vlaamse-westhoek/
- https://www.vintageheuvelland.be/
- https://lv.vlaanderen.be/sites/lv/files/2023
- 11/bob_heuvellandse%20wijn.pdf (productdossier)
- https://www.belgischewijnbouwers.be/wijnbouw-in-belgie/
- https://www.benevit.org/
- https://wijngoeddhellekapelle.be/
- https://www.entre-deux-monts.be/